20 april 2014
Participatiesamenleving: het woord van 2013 zoals uitgeroepen door de leden van het Genootschap Onze Taal. Koning Willem-Alexander gebruikte het woord al in zijn troonrede in september dat jaar. De klassieke verzorgingsstaat verandert in een participatiesamenleving, zei hij toen. Nu is het woord nog evenveel of zelfs meer aan de orde.
Betekenis participatiesamenleving
Wat betekent dit populaire woord nou precies? Kort gezegd is het een samenleving waarin iedereen die dat kan verantwoordelijkheid neemt voor eigen leven en omgeving. In het ideale geval speelt de overheid hierbij slechts een faciliterende rol. De definitie van deze samenleving sluit aan bij de visie van Academie van de Stad. Wij stellen namelijk dat de toekomst vraagt om samenwerking tussen overheid, ondernemers, kennisinstellingen en burgers en dat dit ruimte geeft voor maatschappelijk initiatief. Er wordt een beroep gedaan op inwoners om verantwoordelijk te nemen voor eigen kwaliteit van leven en actief bij te dragen aan een leefbare stad. Het eigenaarschap van de stad ligt bij de burger.
Participatiesamenleving, zorg en welzijn
In zijn brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal schrijft Premier Mark Rutte als volgt:
‘Het kabinet wil dat de kracht van mensen zo veel mogelijk bijdraagt aan de welvaart van onze samenleving. We moeten ruimte bieden voor deze kracht en voorkomen dat de overheid eigen initiatieven en mogelijkheden van mensen in de kiem smoort. Dit biedt ook kansen om de kwaliteit van voorzieningen op peil te houden en voorzieningen gericht in te zetten daar waar eigen kracht of netwerken tekortschieten. Hiermee kan tegelijkertijd de sterke groei van noodzakelijke overheidsmiddelen van de afgelopen jaren worden gestopt. Om ook in de toekomst goede voorzieningen voor iedereen beschikbaar te houden, is het eenvoudigweg noodzakelijk het maatschappelijk probleemoplossend vermogen beter te benutten. Door dat te doen wordt de kwaliteit van oplossingen doorgaans hoger en zijn de kosten vaak lager.’
Het gaat dus ook om manieren te vinden om voor elkaar te zorgen, naar elkaar uit te kijken en zo elkaars welzijn te verbeteren.
Studenten en de participatiesamenleving
‘Meer kracht bij de burgers leggen’ is niet hetzelfde als ‘zoek het zelf maar uit’, kritiek die na de troonrede wel geuit werd. Er zijn namelijk verschillende mogelijkheden waarop de kracht van mensen gestimuleerd kan worden. De rijksoverheid blijft een faciliterende rol houden. Maar daarnaast worden ook steeds meer moderne netwerken ontwikkeld of wordt gebruikgemaakt van crowdfunding om maatschappelijke ondernemingen op te zetten, schrijft Rutte in zijn brief. Daarop aansluitend zegt hij het volgende:
‘(…) Ook zijn voorbeelden van de participatiesamenleving te noemen waarbij niet alleen mensen maar ook bedrijven en maatschappelijke organisaties zijn betrokken en succesvol met de overheid samenwerken. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de stichting Academie van de Stad, waarbij studenten in achterstandswijken buurtwerk verrichten in ruil voor goedkopere huisvesting in diezelfde wijken.’
De participatiesamenleving is dus in bloei, waarbij betrokkenheid en succesvol samenwerken sleutelwoorden zijn. Studenten kunnen als burgers van de toekomst hierin het verschil voor de stad en deze participatiesamenleving maken.
