Team A – Beeldvorming (ex-)gedetineerden
Het eerste team is goed voorbereid op een pakkende presentatie met een filmpje over hun onderzoek. Zij begonnen een paar maanden geleden met nieuwgierigheid naar de doelgroep van (ex-)gedetineerden. “Hoe kan de deelname aan cultuur bevorderd worden?” Ze gingen in gesprek met zowel (ex-)gedetineerden als medewerkers van organisaties die werken met ex-gedetineerden en mensen die betrokken zijn bij creatieve activiteiten in detentiecentra. “Er is nog veel vooruitgang mogelijk op het gebied van cultuurparticipatie voor (ex-)gedetineerden. Dit is van belang voor het achterlaten van een negatieve “gevangenis identiteit” en voor een positiever zelfbeeld. Er moet een algemeen beleid komen voor cultuurparticipatie, zowel voor individuele- als groepsactiviteiten.
Zo kunnen er programma’s opgestart worden met focus op culturele expressie, die door externe partijen aan detentiecentra worden aangeboden. Daarnaast is het van belang dat de beeldvorming vanuit negatieve associaties over (ex-)gedetineerden, die in onze samenleving aanwezig is, verandert.” Het team blikt terug op een leuk en praktisch onderzoek: “Dat is echt anders dan we normaal voor de universiteit doen!”
Team B – Welkom in Utrecht
Daarna neemt team B het stokje over. “Op welke manieren ervaren inwoners van Utrecht die het Nederlands niet als moedertaal hebben obstakels bij cultuurparticipatie? Gewapend met deze vraag gingen onderzoekers op verkenning… Uit de stad klonken voornamelijk geluiden over mentale-, financiële-, en linguïstieke drempels om volledig deel te nemen aan culturele activiteiten. En die hen ervan weerhouden zich geheel opgenomen te voelen binnen de Utrechtse cultuur. Onder mentale drempels werd vaak genoemd dat het ontbreken van kennis over de Utrechtse cultuur. Maar ook de Nederlandse taal als belemmerend wordt ervaren. Overschakelen naar het Engels wordt door Nederlandstaligen niet- of juist te snel gedaan. Beide gevallen ontnemen anderstaligen de kans om te integreren. Financieel gezien ligt de levensstandaard in Utrecht vrij hoog. Dit kan het deelnemen aan cultuur lastiger maken voor ondervraagden afkomstig uit een ander land.
Uiteindelijk staat of valt het gevoel van inclusiviteit voor anderstaligen met de mate van beheersing van de Nederlandse taal. Het advies? Een flyer vanuit het LKCA en de gemeente Utrecht met de mogelijkheden rondom taal en cultuur, het ontmoeten van verschillende nationaliteiten. En het aanmoedigen van deelnemen aan cultuur. Voor meer gastvrijheid en inclusiviteit. Christiaan blikt terug op een leerzaam project: “Vooral het interviewen vond ik enorm leerzaam. Zo maak je kennis met voorbeelden uit de praktijk, die je normaal nooit zou horen. Wel jammer dat we door corona niet meer konden presenteren bij het Taalcafé. Maar we gaan nog wel samen eten om als team het project af te sluiten!”
Team C – Buddy worden?
Ik ben aan het bakken, ik ben aan het koken
Ik heb het record wandelen verbroken
Ik schilder een vaas en lees een groot boek
Omdat ik nog steeds naar zingeving zoek
Bordspelletjes samen of schilderen op een muur
Uiteindelijk is het allemaal
Gewoon cultuur
Na een korte pauze heeft Naomi de aandacht van het publiek direct te pakken. “Openen met een sprankelende opening, dat heb ik geleerd bij de projecten van Academie van de Stad!” Hierna neemt het team iedereen mee in hun onderzoek naar expats in Utrecht, welke belemmeringen ervaren zij in het deelnemen aan cultuur en wat hun behoeftes? Uit de resultaten blijkt dat expats vaak een taalbarrière ervaren, waardoor ze minder makkelijk in contact komen met vriendengroepen en culturele omgevingen. Daarnaast worden expats vaak als ‘tijdelijk’ gezien, waardoor sociale contacten hen minder in culturele activiteiten betrekken. Expats hebben de behoefte aan ondersteuning bij integratiezaken en praktische zaken en willen meer internationale evenementen het opbouwen van sociale contacten.
“Geef een flyer mee bij de inschrijving op het gemeentehuis in Utrecht, met informatie over het helpcentrum voor expats; het International Welcome Centre Utrecht Region.” Naast een betere informatievoorziening ziet het team kansen voor een Buddy Project opgezet door de gemeente Utrecht en/of het IWCUR. Hierdoor komen expats en Nederlanders in contact met elkaar en leren over culturen en integratie. Zou jij buddy willen worden?
Team D – Aandacht voor elkaar
“Lezen, breien, naar het museum of een concert… allemaal fijne manieren om met creativiteit en cultuur bezig te zijn, om onze vrije tijd mee te vullen. Maar wat als je daar geen geld voor hebt, of zelf geen dak boven je hoofd hebt?” Team D is op zoek gegaan naar de drempels die dak- en thuislozen ervaren als het gaat om creativiteit en culturele uitingen. “We zijn erachter gekomen dat slechts 30 tot 40% van de dak- en thuislozen behoefte heeft aan zulke uitingen, doordat de rest belemmerd worden door verslavingen en/of psychiatrische problematiek.” Andere ervaren drempels zijn armoede (veel culturele uitingen kosten geld), beschikbaarheid, maar ook toegankelijkheid. Ook als er mogelijkheden zijn tot culturele uitingen, kan het vaak zo zijn dat deze alsnog niet toegankelijk zijn.
Het advies van Team D luidt dan ook om zoveel mogelijk verschillende cursussen en creatieve mogelijkheden aan te bieden en deze te adverteren door middel van posters op straat en in dag- en nachtopvangen. Het grootste probleem blijft wel dat dak- en thuislozen niet gezien worden, fysiek, maar ook in hun wensen.
En nu?
De Zoom chat blijft maar stromen met vragen vanuit het publiek, het is duidelijk dat het thema leeft en dat betrokkenen benieuwd zijn naar de praktische aanbevelingen van de studenten. Wat een enorme input hebben de studenten gebracht voor dit vraagstuk. LKCA gaat er verder mee aan de slag en het verwerken in hun kennisdossiers en ook de gemeente en provincie zijn geïnspireerd om nieuwe inzichten mee te nemen in het beleid. Veel complimenten vanuit alle aanwezigen voor hoe de studenten het praktijkonderzoek hebben opgepakt in Corona-tijd en digitaal hun boodschap weten over te brengen!
