De huurstijgingen in Amsterdam én daarnaast de stad die behoorlijk in trek is onder expats leidt ertoe dat jonge starters en studenten nauwelijks een appartementje of woning in onze stad kunnen bemachtigen. Daarom is Academie van de Stad en ouderentehuis de Buitenhof in Amsterdam-Zuid enkele jaren geleden begonnen met het aanbieden van interne woningen aan studenten, ook wel onze Springlevend Wonen-formule genoemd. Enkel tegen de prijs van gas, water en licht wonen de studenten in een buurt. In ruil daarvoor doen de studenten vrijwilligerswerk. Coen is een van deze bewoners in Springlevend Buitenveldert, en volgt de medestudenten een hele dag. Een gesprek met de ouderen en met studenten: over het tegengaan van eenzaamheid enerzijds, en anderzijds het bieden van woonruimte aan jonge mensen.

Het is 9 uur in de ochtend. Flory Straatsma, 86 jaar oud, wordt uit bed gehaald door het zorgpersoneel. Ze wordt uit haar pyjama gehesen en gaat in haar vertrouwde rolstoel zitten. Acht jaar geleden kreeg Flory een ongeluk, sindsdien zit ze in het tehuis, waar voor haar wordt gekookt, waar de was wordt gedaan en ze 24 uur per dag hulp krijgt aangeboden. De lift brengt haar van de 6e verdieping naar de begaande grond. Een kopje koffie lust ze wel, maar dan alleen met een koekje. Ze is altijd al een zoetekauw geweest. Renée Westland is een van de studenten die in het tehuis woont. Ze is student Beeldende Vorming aan de Breitner Academie en is sinds enkele maanden één van de vier jonge twintigers die in het tehuis wonen.

Vechten tegen eenzaamheid

“Flory, heeft u goed geslapen?” De band tussen Renée en Flory is inmiddels al zo goed, dat ze haar bij de voornaam aanspreekt. “Meisje, ik slaap altijd goed. Altijd!” Er ontstaat een grote glimlach op het gezicht van Flory, terwijl ze met haar vingers op een boek tikt. Ze leest de hele dag, maar vergeet alles. Niet alleen de details, niet alleen het hoofdverhaal, maar ook de titel van het boek. Ze heeft dementie en gaat de afgelopen maanden door corona steeds verder achteruit. “Maar gelukkig heb ik Renée”, terwijl ze haar hand naar haar uitstrekt. “Sorry, ik mag geen hand geven, hoe graag ik u ook zou willen knuffelen.”

Links Coen in gesprek met Flory

Renée wilde graag wat terugdoen voor de maatschappij en ziet in dit project hoe ze samen met de andere studenten tegen eenzaamheid kan vechten. “Even een kopje koffie met ze drinken, gezellig kletsen over vroeger, naar muziek luisteren. Het zijn zulke kleine dingen die zo van belang zijn. Dat ik op die manier wat voor de samenleving kan doen, doet mij heel erg goed. Het is een win-winsituatie.” Flory doet na het kopje koffie altijd aan patience, op de computer weliswaar. Inmiddels onderdeel geworden van haar dagelijkse ochtendritueel. Renée stapt op, wenst Flory een prettige dag en vertelt haar dat ze naar haar studie moet. Flory heeft begrip voor het feit dat ze moet studeren, maar het liefst wilde ze een gedetailleerd verhaal vertellen over haar vroegere vakantie in de Franse Alpen. Een verhaal dat ze al zo vaak heeft verteld, dat het al uit te tekenen valt hoe en in welke volgorde ze het gaat vertellen. “Vertel me er graag straks meer over, ik moet gaan”, zegt Renée, terwijl ze het tehuis zichtbaar gehaast verlaat.

‘Je bent een schatje’

Het is 12 uur. Lunchtijd. “Meisje, meisje, kun je een boodschapje voor me halen?”, vraagt Warda, een van de bewoners van joodse afkomst. Ze is soms moeilijk te begrijpen, aangezien ze Nederlands combineert met Hebreeuws. Maar Jasmijn Bakker, student Pedagogische wetenschappen en een van de bewoners van de Buitenhof, probeert haar te verstaan en komt er altijd uit. “Tuurlijk Warda, wat heb je nodig?” Warda somt haar boodschapjes op en knipoogt naar d’r. “Je bent een schatje.” “Het zijn dit soort kleine dingen waar we de bewoners erg mee kunnen helpen”, stelt Jasmijn.

“Ik doe wat terug voor de ouderen, en in ruil voor mijn hulp en aanwezigheid, krijg ik een gratis kamer. Geheel gratis”, zegt Jasmijn. “De eenzaamheid in het dorp waar ik vandaan kom, vond en vind ik zo schrijnend. Ik wilde iets terugdoen, dat is dit project geworden”.

Jasmijn bij een van de bewoners.

 

Traan wegpinken

Het is 17 uur. Etenstijd. Een vast patroon voor de ouderen mag niet doorbroken worden. Mensen met psychische klachten, mensen met dementie of andere geestelijke aandoeningen: de bewoners van de Buitenhof hebben vrijwel allemaal een dik medisch dossier en enige systematiek in hun dagritme is dan ook prettig. Niet alleen voor de bewoners, ook voor het zorgpersoneel. Renée komt terug van studie en loopt op de gang van haar etage. Daar spreekt ze Gerard, die enkele maanden geleden zijn vrouw aan corona heeft verloren. “Vreselijk was die periode, vreselijk. In en in triest wat er met een mens kan gebeuren.” Hij lijkt bijna een traan weg te pinken, totdat hij opschrikt, diep de ogen van Renée bekijkt en moet lachen. “Lieverd, ik heb jou ook nog.”

Laatste borrel

20 uur. Er wordt een laatste borrel gedaan, terwijl André Hazes op de achtergrond zijn laatste liedje speelt. Als Hazes op de radio is, wordt de knop net wat harder gedraaid. En ik kan het weten. Inmiddels woon ik zo’n half jaar in het tehuis. Met veel plezier. Er wordt gelachen om harde grappen – van die typische Jordaanse humor, maar er wordt zeker ook gehuild, van eenzaamheid, van verdriet niet bij elkaar te mogen zijn, elkaar niet te mogen aanraken. Ik mag gelukkig deel uitmaken van dit vierkoppige studententeam.

Laten we de verhalen van Jasmijn en van Renée scherp houden: praat – op anderhalve meter afstand – met de ouderen, laat ze weer lachen, laat ze weer even jong voelen. Laat wijken in Amsterdam, maar ook steden in Nederland, creatiever kijken naar de woningkrapte. Er staan verzorgingstehuizen en woonzorgcentra – gedeeltelijk of in zijn geheel – leeg. Laat studenten klusjes opknappen, laat ze voor de sociale binding zorgen. Maar geef ze ruimte in de stad. Laat ze de stad proeven. Geef ze die welverdiende woning in de stad. Strijd voor een woning en tegen eenzaamheid. De oplossing is dichterbij dan we denken. Kijk naar Renée, kijk naar Jasmijn, kijk naar Flory, kijk naar Gerard. En ik kijk naar mezelf. Groeten uit de Buitenhof!

De Vooravond

Heb je ook gezien dat Coen in het nieuws is geweest bij het tv-programma De Vooravond? Deze video is midden december, drie weken na het plaatsen van dit artikel, gepubliceerd. Ben je benieuwd hoe het met Coen en de bewoners gaat? Bekijk dan de onderstaande video.

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door DeVooravond (@devooravond)

Ben je benieuwd naar meer informatie over dit project? Lees hier over de bevindingen van andere studenten die er wonen, of bekijk de projectpagina.